Terugblik op een vol jaar
Geschreven door: Dewi Deijle
Geplaatst op www.ojau.nl, 30 december 2021
Alweer een jaar voorbij in een wereld die voor velen sinds maart 2020 heel klein is geworden. Veel mensen moesten in 2021 hun dagelijkse of werk gerelateerde bezigheden genoodzaakt staken vanwege de COVID-19-pandemie. Veel zaken zijn echter ook gewoon doorgegaan, zoals voor alle personen die problemen hebben met de overheid en moeten strijden om gerechtigheid, zoals mijn cliënten. Adviesvragen en nieuwe zaken bleven binnenstromen. Hierdoor moest ik de instroom zelfs tijdelijk onderbreken, zodat ik mijn aandacht kon vestigen op de lopende zaken.
Vertraging in procedures
Helaas kregen mijn cliënten te maken met enorme traagheid vanuit overheidsinstanties en rechtbanken. Beslistermijnen werden steeds vaker verlengd als gevolg van de COVID-19-pandemie. Als het om een bezwaarschriftprocedure gaat kan een dwangsom soelaas bieden, maar helaas is het afdwingen van een beslissing niet altijd de juiste optie. Het gaat altijd om complexe zaken waar deskundigen bij betrokken zijn. Weliswaar werkt dat extra vertragend, maar een gehaaste heroverweging is in het belang van mijn cliënt zeker niet gewenst. Juist omdat we straks niet naar de rechter willen omdat de bezwaarprocedure dan maar wordt afgeraffeld. Ook in beroepszaken duurt alles lang. Zo heb ik zes maanden moeten wachten op een verweerschrift van de wederpartij van een cliënt van mij omdat de betreffende rechtbank een achterstand heeft in het afhandelen van de post. Ook zijn een aantal zittingen bij lange na nog niet ingepland. Hopelijk kunnen de lopende zaken in het eerste kwartaal van 2022 worden afgesloten, want mijn cliënten zitten met hun handen in het haar. Ze zitten zonder inkomen, of hebben te maken met een hoge terugvordering omdat ze (ten onrechte) zijn beschuldigd van fraude, dan wel als gevolg van onzorgvuldig overheidshandelen, of ze worden 'gepusht' om arbeid te verrichten terwijl ze kampen met complexe medische of psychische aandoeningen. Achteraf kan ik bekijken of de redelijke termijn die in het bestuursrecht geldt al dan niet is overschreden en een eventueel beroep op schadevergoeding kan worden ingesteld. Maar voor nu is het hoe dan ook vervelend dat mijn cliënten in onzekerheid moeten leven.
Kennis overdracht
Voor variëteit in mijn werk heb ik ook in 2021 weer leuke en interessante (online, hybride en fysiek) colleges gegeven in het HBO onderwijs, onder andere voor de vakken straf(proces)recht, bestuursrechtelijke handhaving, arbeidsrecht en over diverse onderwerpen in het sociale zekerheidsrecht. Voor diverse onderwijsinstituten heb ik studenten begeleid (inhoudelijke en procesmatig) bij de laatste loodjes van hun opleiding, namelijk hun stage en scriptie, en heb ik enkele opleidingsmodules ontwikkeld. Het zijn doorlopende werkzaamheden in het onderwijs die ik waardevol vind om te doen. Net als in andere jaren had ik zelf ook weer een stageplek beschikbaar. Dit keer heeft een stagiaire van de Vrije Universiteit Amsterdam enkele maanden een leerzame stage volbracht. Voor 2022 heb ik overigens weer een stageplaats beschikbaar. Naast dat ik actief ben in het overdragen van kennis in het onderwijs, ben ik zelf ook weer aan het bijscholen geslagen. Binnenkort hoop ik de opleiding Criminologie en Forensische wetenschap te mogen afronden.
Pleitbezorging namens een kwetsbare groep
Het jaar 2021 was ook weer een jaar waarin ik heb kennisgenomen van teveel schrijnende verhalen. In enkele situaties heb ik mijn bijdrage kunnen leveren voor publicaties in de media. Goed dat er aandacht aan wordt besteed.
Door de SP was ik voorgedragen om bij een rondetafelgesprek in de Tweede Kamer te spreken over de problematiek in de Wet op de Arbeidsongeschiktheidsverzekering (WIA). In mijn position paper heb ik enkele complexe casussen geschetst waarin sprake is van een oneerlijke strijd voor personen die moeten bewijzen dat ze te kampen hebben met beperkingen, waardoor zij belemmeringen ondervinden bij het verrichten van (bepaalde) arbeid. In het rondetafelgesprek kon ik mijn visie nog eens toelichten. Het gaat met name om de complexe beoordelingen die het UWV uitvoert in het kader van ziekte en arbeidsongeschiktheid. Maar ook zijn de zorgen er als het gaat om de handelswijze van gemeenten die een verantwoordelijkheid hebben voor de participatie en re-integratie van burgers met een arbeidsbeperking.
Lobbyen voor eenvoud en gelijke rechten
De facebookgroep 'Arbeidsongeschiktheid en Ziekte' die ik heb opgezet, heb ik zien groeien. Lotgenoten kunnen in deze groep vanuit hun eigen ervaringen hun verhaal delen. Ook kunnen leden vragen stellen, vragen beantwoorden, mee discussiëren (in positieve zin) en anderen op andere (gepaste manier) ondersteunen. Het is de bedoeling dat ieder zich gesteund voelt binnen deze groep. Ontzettend fijn en waardevol om te zien dat de leden elkaar met respect behandelen, steunen en vanuit hun eigen ervaring advies geven. Helaas moet ik vaak constateren, want zo blijkt uit ervaringen die in deze groep worden gedeeld, dat personen met een arbeidsbeperking al snel in een ongelijkwaardige situatie komen te verkeren in de maatschappij. Hopelijk gaat het nieuwe kabinet verandering brengen, maar zo snel zal het niet gaan. Hoe dan ook zal ik voor deze kwetsbare groep ook in 2022 weer mijn bijdrage leveren richting de politiek en blijf ik pleiten voor meer gelijkwaardigheid, proportionaliteit en transparantie.
Adoptiezaken
Wat betreft een andere kwestie waar ik me voor inzet is er veel gebeurd, maar ook weer niet. Het onderzoek interlandelijke adoptie in het verleden werd afgerond en de Commissie Joustra publiceerde zijn rapport met harde conclusies. Daarna volgde weliswaar de excuses van de minister voor rechtsbescherming, maar helaas zijn er nog geen concrete en effectieve stappen gezet voor interlandelijke geadopteerden om hun individueel afstammingsrecht te laten gelden. Verder stuurde ik een herhaaldelijke aansprakelijkstelling richting het ministerie van Justitie en Veiligheid namens een grote groep interlandelijke geadopteerden (en die zoals verwacht van de hand is gewezen), was ik actief in de politieke lobby voor het oprichten van een roots-fonds, heb ik weer bijgedragen aan enkele (internationale) media publicaties en heb ik enkele Wob-verzoeken uitgezet. Vanuit het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten (NJCM) waarvoor ik actief werkgroep lid ben, zijn in 2021 twee brieven richting het (demissionair) kabinet uitgegaan voor een betere naleving van de rechten van interlandelijke geadopteerden die willen achterhalen wat er rondom hun adoptie is gebeurd. Sinds 2017 zet ik mij samen met anderen op vrijwillige basis in voor deze kwestie en pleiten we voor financiële tegemoetkoming ten behoeve van waarheidsvinding. Er is veel bereikt, met name op het gebied van het creëren van politiek en maatschappelijk draagvlak, maar het vergt een lange adem om voor elkaar te krijgen wat echt belangrijk is. Aan het begin van het nieuwe jaar zal ik me gaan beraden op wat (realistisch) haalbaar is als het gaat om een eventuele collectieve rechtszaak, en hier definitief een besluit over nemen.
Ik weet waarvoor ik het doe
Het is fijn om te horen dat mijn werk gewaardeerd wordt. Regelmatig ontvang ik complimenten van cliënten die ik heb geadviseerd of heb bijgestaan in langslepende en emotionele juridische procedures. Maar in mijn werk merk ik ook dat ik vaak machteloos sta tegenover bepaalde zaken waarin beïnvloeding nagenoeg onmogelijk lijkt, dan wel ontzettend traag verloopt. Ik zou meer willen bereiken voor bepaalde groepen in de samenleving die te maken hebben met onrecht. Maar ook ik loop tegen die muur die bureaucratie heet. Het is vaak moeilijk om die te doorbreken in een systeem met vastgeroeste patronen, blinde vlekken en beleid dat ver van de praktijk (lees; realiteit) afstaat. Dat geeft mij echter wel steeds de motivatie om mij te blijven inzetten voor meer rechtvaardigheid. Ik wil graag een (nog) sterkere stem creëren voor kwetsbare personen in de samenleving. k vind het dan ook belangrijk dat ik genoeg ruimte heb voor die nevenactiviteiten die daar iets aan kunnen bijdragen.
Op naar een nieuw vol jaar
Momenteel heb ik dus nog genoeg lopende bezwaar- en (hogere) beroepszaken waar ik me op kan richten. Verder begeleid ik personen in een proces waarbij soms complexe juridische aspecten aan de orde komen. Zo ondersteun ik personen die vanuit een arbeidsongeschiktheids-uitkeringssituatie als ondernemer willen starten omdat ze simpelweg niet aan een baan komen, of die op het werk tegen arbeidsrechtelijke kwesties aanlopen tijdens de ziekteperiode en re-integratie, of die het niet makkelijk voor elkaar krijgen om een gemeentelijke voorziening te krijgen. Ook bied ik (kosteloos) individuele begeleiding aan geadopteerden die tegen een muur aanlopen bij o.a. het opvragen van hun adoptiedossier en andere afstammingsinformatie bij Nederlandse instanties en andere organisaties. In 2022 wil ik mijn onderneming uitbreiden met een medewerker en ben ik bezig met het ontwikkelen van een nieuwe dienst die gericht is op hulp en ondersteuning in het strafrecht. Dit plan lag er al enige tijd, maar ik wil er natuurlijk ook daadwerkelijk uitvoering aan geven.
Ik kijk uit naar een nieuw jaar met mooie uitdagingen. Verder wens ik mijn cliënten in 2022 een goede afloop van hun juridische zaak waar zij momenteel mee te maken hebben, en dat het recht mag zegevieren. En voor een ieder, een goede jaarwisseling en de beste wensen!